به نقل از «جام جم آنلاین»

کاهش حداقل ۱۰ متری سطح ایستایی آب‌های زیرزمینی در طول یک دهه گذشته

تاریخ انتشار: ۵ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۸۳۱۹۸۲

به گزارش جام جم آنلاین،‌ ایران در کمربند خشک و نیمه خشک قرار دارد و در سالیان اخیر نیز درگیر خشکسالی و کم‌ بارشی بوده است و نسبت به وسعتی که دارد میزان جنگل‌ها و فضای سبز آن بسیار کم است این درحالیست که بسیاری از آن‌ها نیز تخریب شده‌اند.

با گسترش خشکسالی و کاهش منابع آبی زیرزمینی برخی از دشت‌ها به عنوان مناطق ممنوعه برای بهره‌برداری از منابع آبی معین شده‌اند چراکه بهره‌برداری بیش از حد از منابع آبی موجب فرونشست زمین می‌شود و تبعات بسیار زیادی دارد اما در این میان با وجود ممنوعیت‌ها و محدودیت‌های اعمال شده، مسئله انتقال آب از دشت رامیان مطرح شده که به علت بهره‌برداری بیش از حد از منابع آب، آبخوان‌هایش در معرض خطر نابودی است و به عنوان دشت ممنوعه شناخته شده، همچون سایر طرح‌های انتقال آب، واکنش‌های مختلفی را به دنبال داشته است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

دکتر وحید جعفریان در گفت و گو با ایسنا درباره نقش و نحوه مدیریت منابع آب در تشدید فرایند فرسایش بادی و توفان‌های ماسه‌ای و گرد و غبار و با تاکید بر ضرورت تدوین و اجرای الگوهای جامع‌نگر و یکپارچه مدیریت سرزمین اظهار کرد: در حال حاضر گردش اطلاعات بین‌ بخشی و ساختارهای انسجام‌بخشی و هماهنگی بین دست اندرکاران متعدد مدیریت پایدار سرزمین چندان کارآمد نبوده و پیامد این امر میتواند به تخریب سرزمین در آسیب‌پذیرترین زیست بوم‌ها از جمله مناطق بیابانی منجر شود.

وی با اشاره به بهره‌برداری بیش از ظرفیت منابع آب زیرزمینی و تاثیر آن در تخریب جنگل‌ های بیابانی کشور گفت: در شرایط اقلیمی فعلی ایران بعید می‌دانم دیگر دشتی داشته باشیم که جزو مناطق ممنوعه نباشد. دشت‌های مناطق بیابانی دشت‌هایی هستند که مدت‌هاست با افت شدید منابع آبی زیرزمینی مواجه شده‌اند. در مطالعات موردی مشاهده شده است که در طول یک دهه سطح ایستایی آب‌های زیرزمینی از میزانی که سال‌های گذشته داشت حداقل ۱۰ متر کاهش یافته است. این میزان به مراتب خارج از توان سازگاری پوشش گیاهی وابسته به آب‌های زیرزمینی در رخساره‌های مناطق بیابانی است. به‌طور مثال درختان عظیم کهور ایرانی در منطقه شهر ریگان در شهرستان نرماشیر و در استان کرمان که چندین قرن قدمت داشته‌اند تنها طی یک دهه به دلیل ناتوانی در تطبیق خود با تغییرات سریع منابع آب تقریبا به طور کامل نابود شده‌اند.

مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری افزود: افت قابل توجه سطح ایستایی آب‌های زیر زمینی و عدم تامین نیاز آبی دشت‌های سیلابی واقع در حاشیه مناطق کویری و بیابانی به‌عنوان یک عامل ریشه‌ای، بسیاری از رویشگاه‌های طبیعی و دست کاشت مناطق بیابانی را تهدید کرده و زمینه‌های آسیب پذیری این عرصه‌ها در مواجهه با سایر عوامل نظیر طغیان آفات و امراض تشدید می‌شود.

این مقام مسئول توسعه سدهای بزرگ، بهره‌برداری نامتوازن از آب‌های زیرزمینی، پایین بودن بهره‌وری آب و فقدان برنامه توسعه محلی مبتنی بر آمایش سرزمین را از جمله علل اصلی این مساله برشمرد.

وی تاکید کرد: این مسائل نشان‌دهنده جدی بودن مسئله افت آب‌های زیرزمینی و عدم تامین حق‌آبه‌های اکولوژیک دشت‌های سیلابی است و اگر به ریشه و علت این اتفاق‌ها به‌درستی توجه نشود، اقدامات جبرانی و احیای آن‌ها نمی‌تواند پایدار باشد.

جعفریان در پایان درباره راه‌های مقابله با بیابان‌ زایی تصریح کرد: فعال‌سازی کارگروه ملی مقابله با بیابان‌زایی به‌عنوان یک ساختار قانونی بین بخشی و بهره گیری از ظرفیت‌های قابل توجه عملی و مشارکت دادن واقعی جوامع محلی در فرایند طرح‌های اقتصادی جایگزین اقدامات تخریب‌کننده همچنین تدوین برنامه‌های پشتیبان مدیریت پایدار سرزمین از جمله ظرفیت‌سازی، ارتقای آگاهی و زمینه‌سازی و تسهیل سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در برنامه هفتم توسعه می‌تواند روند مقابله با بیابان‌زایی و تخریب سرزمین را متوقف کند.

منبع: جام جم آنلاین

کلیدواژه: آب های زیرزمینی خشکسالی کم بارشی فرونشست زمین بیابان زایی آب های زیرزمینی مناطق بیابانی بهره برداری منابع آبی منابع آب شده اند دشت ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت jamejamonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جام جم آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۸۳۱۹۸۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

باران چگونه تنش آبی سیستان و بلوچستان را شست؟

استان سیستان و بلوچستان در سال‌های گذشته با تنش آبی مواجه بود، از طرفی کاهش بارش در این استان و از طرف دیگر بدعهدی افغان‌ها در عدم تخصیص حق‌آبه هیرمند شرایط سختی را برای این استان رقم زد اما در روزهای اخیر با بارش باران ورق بی آبی دست کم در جنوب این استان برگشت و آنطور که سخنگوی صنعت آب اعلام کرده در سال‌های آتی خبری از تنش آبی در این منطقه نخواهد بود.

به‌گزارش ایسنا، طبق اعلام، میانگین بارش در استان سیستان و بلوچستان در یک سال ۱۰۱ میلیمتر بوده اما در پی فعالیت سامانه بارشی، در کمتر ۲۴ ساعت در شهرهای  زرآباد ۲۷۰ میلی متر، کنارک ۲۳۰ میلی متر و چابهار ۱۳۱ میلی متر باران باریده است. طی اسفندماه سال گذشته نیز میزان بارش‌ها به صورت میانگین در دو هفته، به ۲۳۰ میلی متر رسید اما  تنها در شهر  زرآباد، طی ۲۴ ساعت، ۲۷۰ میلی متر بارش به ثبت رسیده که نشانه وسعت سیلاب است.

در حال حاضر، سه برابر میزان بارش یک سال استان سیستان و بلوچستان ظرف کمتر از ۲۴ ساعت رخ داده است که نشان می‌دهد این بارش‌ها بی سابقه بوده اند. بارش‌های اخیر حدود ۱۲۰۰ روستا را تحت تاثیر قرار داد، هرچند این سیلاب خسارتی را به دنبال داشت اما از بعد تامین منابع آبی نتایج مثبتی را در پی داشته است.

آب سیستان و بلوچستان چگونه تامین می‌شود؟

عیسی بزرگ‌زاده - سخنگوی صنعت آب در این رابطه به ایسنا گفت: استان سیستان و بلوچستان، استان پهناور و بسیار مهم و دارای اقلیم‌های متنوعی است، در بخش جنوب استان، منابع آبی عمدتا از منابع آب سطحی مانند رودخانه‌های باهوکلات و سرباز، کهیر و زیردان بوده و البته از منابع آب زیرزمینی و دریا نیز استفاده خواهیم کرد که شامل مناطقی مانند چابهار و کنارک نیز می‌شود.

وی با بیان اینکه در بخش های میانی استان مانند خاش و سراوان از منابع آبی دریا کمتر استفاده می‌کنیم ولی منابع آب سطحی و زیرزمینی مورد استفاده قرار می‌گیرید، گفت: سد ماشکید در آن منطقه واقع شده است، در بخش بالای استان که عمدتا شامل زاهدان و پنج شهرستان سیستان می شود، از منابع آب زیرزمینی و منابع آبی که از محل معاهده هیرمند در چاه‌نیمه‌ها تامین می‌شود استفاده می‌کنیم.

به گفته سخنگوی صنعت آب سه سبک در تامین آب وجود دارد، در شمال استان بیشتر از منابع آب حاصل از حق‌آبه هیرمند، در مناطق میانی از آب‌های سطحی و زیرزمینی و در مناطق جنوبی استان، از منابع آب سطحی، زیرزمینی و دریا استفاده می‌کنیم.

مناطق جنوبی و میانی استان با کمترین میزان تنش آبی

بزرگ‌زاده با بیان اینکه بارش‌های اخیر بیشتر نواحی جنوبی استان را تحت پوشش قرار داد و ما می‌توانیم اعلام کنیم که مناطق جنوبی و میانی استان در سالیان آینده با کمترین میزان تنش آبی مواجه خواهند بود چراکه سدها آبگیری شدند، ادامه داد: تا افق‌های چندساله تامین آبی در برخی از مناطق جنوبی استان داریم.

وی با تاکید بر اینکه سدها پر و آماده خدمت هستند، گفت: در مناطق شمالی استان حق آبه به میزانی که در معاهده آمده دریافت نشده و ما تامین آب کشاورزی را از کشور همسایه توقع داریم که منطبق بر معاهده تامین کند اما درمورد شرب باتوجه به تمهیداتی که وزارت نیرو درنظر گرفته و طرح‌های اضطراری کوتاه مدت از طریق حفر چاه‌ها، شیرین‌سازی درون سرزمینی از حدود چاه‌های ۱۲۰ گانه منطقه حرمک، هامون هیرمند و مناطق سیستان و نیز طرح‌های میان مدت، تامین آب مناطق زاهدان و سیستان از آبخوان شرقی و تامین آب شرب و صنعت مردم از طرح‌های انتقال آب از دریا در دستور کار قرار دارد.

در تامین نیاز آب شرب، بهداشت، خدمات و صنعت نگرانی وجود ندارد

سخنگوی صنعت آب با تاکید بر اینکه مردم نگران تامین آب شرب نباشند، وزارت نیرو با تمام توان در راستای تحقق برنامه‌ها گام بر می‌دارد، نه تنها آب شرب و بهداشتی بلکه آب مورد نیاز بخش خدمات و صنعت را نیز تامین خواهیم کرد، گفت: هیچ کدام از این کارها جایگزین حق‌آبه نیست، حق‌آبه حق مردم سیستان و بلوچستان است و برای دریافت آن نیز اقدام کرده‌ایم و انتظار داریم که همسایه ما نیز به معاهده پایبند باشد چراکه نیازهای‌های کشاورزی می‌باید از این طریق تامین شود.

به گفته بزرگ‌زاده در تامین نیاز شرب، بهداشت، خدمات و صنعت نگرانی وجود ندارد و تامین نیاز آب برای بخش های میانی و جنوب استان نیز سیلاب‌ها نوید بخش افق خوبی است و در مورد شمال استان نیز باید همسایه به معاهده خود پایبند باشد.

بارش‌های اخیر استان سیستان و بلوچستان ضمن تامین منابع آبی خوب اما تاثیرات منفی را نیز دربرداشت که اگر مدیریت درستی صورت می‌گرفت، ساکنان این استان تا این میزان درگیر سیلاب نمی‌شدند اما با این حال می‌توان جنبه‌های مثبت آن را نیز مشاهده کرد و انتظار می‌رود که وزارت نیرو نیز با مدیت درست منابع آبی فعلی تنش آبی را به‌طور کامل از این استان دور کند.

انتهای پیام